De winter in met je zomer kampeeruitrusting

Zonder een goede nachtrust is het onmogelijk om een goede inspanning te leveren of dat nu fietsen of wandelen is. En zonder warm genoeg te blijven, is het onmogelijk om goed te slapen. Duik je bij lagere temperaturen je slaapzak in dan moet je uitrusting je de juiste hoeveelheid isolatie geven. De meeste kampeerders beginnen met een zomeruitrusting, geschikt voor temperaturen boven het vriespunt. Rond of onder het vriespunt heb je warmer materiaal nodig.

Ga je regelmatig kamperen dan is de aanschaf van een tweede set uitrusting geschikt voor winters kamperen de moeite waard. Ga je slechts een enkele keer bij lagere temperaturen op pad of heb je simpelweg geen zin of een fortuin uit te geven aan nog meer buitenspul dan zijn er mogelijkheden om de bestaande uitrusting van een extra laag isolatie te voorzien voor relatief weinig geld. Keerzijde is dat deze oplossingen zwaarder en volumineuzer zijn dat een echte winteruitrusting.

Tent

Op ‘voor elk seizoen een tent‘ wordt onderscheid gemaakt in tenten voor 2, 3 en 4 seizoenen. Deze indeling heeft meer te maken met de bestendigheid tegen de elementen dan de jaargetijden. 4-seizoenen tenten zijn steviger dan 3 seizoenen tenten.

Veel tenten voor drie seizoenen kunnen prima in de winter worden gebruikt. Als je zware sneeuwval ,veel regen of harde wind verwachtwordt het verhaal anders en ga je beter op zoek naar een tent die daar beter voor geschikt is. Maar verder is er meestal geen reden waarom je in de winter niet kunt kamperen met jouw bestaande tent uiteraard met een slaapzak en slaapmat geschikt voor lage temperaturen.

Drie seizoenen tenten ventileren doorgaans beter dan vier seizoenen tenten. Dat zie je terug in het tentdoek dat niet helemaal tot de grond doorloopt en een binnentent die (deels) van gaas is. Daardoor zal een drie seizoenen tent wel iets kouder zijn dan een vier seizoenen tent.

Andersom zijn veel vier seizoenen tenten ook prima te gebruiken in de zomer. Onderstaande Nallo zal minder ventileren dan de Anjan met als gevolg meer dons Deels lost de Nallo dit op met een dubbele laag in deur. De ene laag bestaat uit gaas en de andere uit gesloten doek. Het gesloten doek kun je wegritsen voor extra frisse lucht.

Andere bezwaren tegen een vier seizoenen tent zijn het hogere gewicht (1800 versus 2400 gram voor onderstaande tenten), pakvolume en de prijs (circa plus 100 euro). Voordeel is wel dat een vier seizoenen tent steviger is en langer mee zal gaan in vergelijking tot een drie seizoenen versie.

Kleine tent

Een kleinere tent zal sneller opwarmen en minder warmte afgeven dan een grotere tent. Er is immers minder lucht in de tent op op te warmen en minde oppervlakte om warmte uit te stralen. Dit wringt wellicht met de gedachte om juist een tent met meer leefruimte mee te nemen omdat je bij slecht weer meer in de tent zult zitten dan in de zomer.

Slaapzak

De eerste stap om het in je slaapzak wat warmer te krijgen is het dragen van lang ondergoed; met als volgende stap je jas aan te houden.

Een volgende stap is een warme lakenzak. De dunne versies van katoen of zijde voegen een klein temperatuurvoordeel toe. Met warmere lakenzaken zoals de reactor serie van Sea-to-summit kun je grotere stappen maken.

Ter vergelijking

De Sea-to-summit Reactor Extreme zal de comforttemperatuur een graad of 5-6 verbeteren (zie notitie bij de afbeelding). Deze liner maakt je uitrusting 400 gram (420 voor de long) zwaarder en kost je een euro of 70. Het extra volume is circa 1 liter.

De Glacier 450 van Mountain Equipment geeft je ten opzichte van de 300 versie van dit model 5 graden temperatuur voordeel voor circa 200 gram extra gewicht en ruim 2 liter extra ruimte. De extra slaapzak kost je wel 400 euro.

Met een lakenzak kun je dus voordelig het gebruik van je slaapzak een paar graden oprekken. Ga je echt veel kouder dan kom je toch uit bij een winterslaapzak.

Als voor een winterslaapzak kiest zul je waarschijnlijk niet kiezen voor zo klein temperatuur verschil als in het voorbeeld hierboven, maar voor een duidelijk warmer model. Volume en gewicht lopen dan hard op, maar je slaapt ook meteen een stuk warmer. Bijvoorbeeld de Glacier 1000 heeft een comforttemperatuur van -11 graden weegt 1600 gram (tegen 815 voor de 300 versie) en heeft een volume van maar liefst 20 liter (tegen 6 voor de 30o versie).

Ga niet als een mummy je mummy slaapzak in. Als je slaapzak bol staat van alle kleren die je aanhebt pers je de vulling samen en gaat daar het isolerend vermogen verloren. Idealiter is je slaapzak nauwsluitend, maar niet strak zittend zonder veel loze ruimte.

Bloot je slaapzak in

Er is een hardnekkig misverstand dat het warmer is om zonder kleren je slaapzak in te gaan. Het idee is dan dat je slaapzak zijn werk beter kan doen, het dons van de slaapzak warmt direct het naakte lichaam op. Echter een slaapzak werkt niet en warmt zeker niet op. Je lichaam is de bron van de warmte! Het enige wat de slaapzak doet is de warmte vasthouden. Hoe beter de slaapzak hoe minder snel warmte verloren gaat. Als de warmte productie van je lichaam het warmteverlies niet meer kan behouden krijg je het koud. Een laag kleren of een liner vormen een extra laag isolatie waardoor je weer wat minder snel warmte verliest.

Omdat een bloot lichaam sneller warmte afgeeft aan de slaapzak voelt deze wel wat eerder warm aan.

Bloot slapen is prima maar als de nachten koud worden doe dan zeker een laag kleding aan.

Slaapmat

Veel warmte gaat verloren aan de onderkant. Je slaapzak isoleert hier nauwelijks, je drukt namelijk de isolerende dons of kunstvezel laag plat.

Het isolerende vermogen van je slaapmat wordt uitgedrukt on de R-Waarde. Op de pagina over slaapmatten vind je hier meer details over. Nu is de aanschaf van een goed isolerende slaapmat een vrij prijzige aangelegenheid. Nu zou je de wintermat op zich ook in de zomer kunnen gebruiken. In tegenstelling tot een té warme slaapzak is een te warme slaapmat niet gauw een probleem, bedenk dat je matras thuis een nog véél hogere isolatiewaarde heeft. Nadeel is wel dat een wintermat zwaarder is en meer ruimte inneemt in je tas.

Een goedkopere oplossing is het om een tweede slaapmat mee te nemen. Een slaapmat van gesloten schuim verhoogt de R-Waarde met 2-3 punten. Zo en mat is wel vrij fors qua afmetingen, maar omdat deze matten zeer robuust zijn, kun je ze zonder problemen buiten aan je rugzak of bovenop de fietstassen meenemen. Naast als slaapmat kun je deze ook gebruiken om buiten op te zitten.

Bijkomend voordeel van een schuimmat is dat deze niet lek kunnen en zelfs gescheurd nog hun werk doet. Mocht je luchtbed lek gaan dan heb je tenminste nog iets als backup.

De tweede mat mag best wat korter zijn dan je eerste. Belangrijkste is de ruimte onder je torso. Eventueel knip je de mat op maat. (Gaat wel je garantie verloren).

Ter vergelijking, de slaapmat Ether Light XT van Sea to summit weegt in de gewone uitvoering 390 gram en heeft een isolatiewaarde van 1,20. Waarmee deze geschikt is voor zomers kamperen. De warmere Ether Light XT Insulated weegt honderd gram extra en is met een R-waarde van 3,2 (dat is vergelijkbaar met de gewone versie plus schuimmat) geschikt voor temperaturen tot tegen het vriespunt. Kost je wel meer dan 200 euro versus 12 – 50 euro voor een schuimmat. De Extreme versie kost tegen de 250 euro, weegt 790 gram en is met een R-waarde van 6,2 een echte wintermat.

Om jezelf van de ondergrond te isoleren kun je ook gebruik maken van, lege, fietstassen of rugzak of overtallige kleding.

Tips

• Zet een muts op en sluit de capuchon van je slaapzak. Maar zorg dat je vrij kunt ademen; blaas je adem niet in je slaapzak.
  Door je hoofd gaat een hoop bloed, bovendien steekt deze buiten de slaapzak. Een bivakmuts dekt ook je nek en hals af en schuif minder makkelijk af.
• Ga niet koud naar bed.
  Herken je dit: Je zit naast de tent tot je het koud begint te krijgen en je duikt dan zo snel mogelijk de slaapzak in? Terwijl je stil ligt moet je lichaam zich dan maar op zien te warmen. Zorg voor wat lichte inspanning voor het slapen, loop nog een rondje of doe wat jumping-jacks.
• Gebruik een kruik.
  Van een petfles en een sok of handdoek maak je eenvoudig een warme kruik. Neem geen gewone bidon, dat gaat lekken.
• Eet genoeg.
  Tent, slaapzak en matje zorgen er niet voor dat je warm wordt, maar dat je warm blijft. Je lichaam zal zelf de warmte moeten produceren en daar is brandstof voor nodig. Daarnaast kost het verteren van voedsel ook energie wat weer leidt tot warmte.
• Meid vocht.
  Vochtige lucht is veel moeilijker op te warmen dan droge. Houd daarom bronnen van vocht buiten je tent. Handdoeken drogen en koken doe je dus buiten de tent. Zelf ben je trouwens ook een grote bron van vocht, denk aan je adem en transpiratie. Lucht je tent overdag als je meerdere dagen op 1 plek staat.
  Je slaapzak en kleren droog houden is van levensbelang, een natte donzen slaapzak verliest een groot deel van zijn isolerend vermogen. Maar denk ook aan een vochtig lichaam en nat haar na het douchen.
  

Gerelateerde artikelen

• Klymit
  De Insulated Static V heeft een flinke upgrade gehad.
• Slaapzak uitzoeken
  Gebruik Wat en wanneer ga je de slaapzak gebruiken? In de zomer in de caravan? Of juist in de winter in een tent. Vervoer je…
• Big Agnes: Campmeister Deluxe
  Big Agnes, het outdoormerk uit Colorado/USofA, heeft een nieuwe serie zeer warme en comfortabele slaapmatten uitgebracht. Met een R-waarde van zeven zijn de geschikt voor…